VERZOENING | NL

Laat ons even stil staan bij de Verzoening. Dit is de eerste poging om partijen bijeen te brengen om tot een oplossing te komen in hun geschil. Dit geldt zowel voor de Rechtbanken als voor Arbitrageprocedures.
 
Maar van waar komt het woord verzoening ?
 
In de Middeleeuwen was de Bijbelse wet van Talion, ook de oudste wet uit de geschiedenis, beter bekend als “oog om oog, tand om tand” van kracht.
 
Met andere woorden, bij moord of verkrachting, had de familie van het slachtoffer het recht om dezelfde misdaad te plegen bij de familie van diegene die dit zwaar misdrijf had gepleegd. Dit had als gevolg, haat en nijd tussen families, die soms van generaties tot generatie werden doorgegeven. Deze situatie moest en werd door de overheid aangepakt en om deze situatie in de hand te houden en vooral de gemoederen te bedaren werd de praktijk van de “zoen” opgelegd.
 
Vanaf die periode legde de families zich neer bij de beslissing van het stadsbestuur. Er werd een belofte gedaan om geen vete meer uit te oefenen tussen de families. Om deze belofte te bekrachtigen werden de twistende partijen verplicht om mekaar een zoen te geven. Dit werd de “verzoening”, meestal gebeurde deze plechtigheid in een kerk of een klooster.
 
Tijdens dit ritueel kwam de misdadiger op blote voeten en ontbloot hoofd, sober gekleed in een wit linnen kleed (toen het goedkoopste) en met een strohalm in zijn biddende handen binnen in de zaal waar de familie van het slachtoffer op hem stond te wachten. Meestal, de oudste zoon als vertegenwoordiger van de rouwende familie, kreeg een zoen op de mond in aanwezigheid van de twee families. De stad werd vertegenwoordigd door een Klerk die de plechtigheid leidde en de “verzoening” notuleerde in het stadregister. De “verzoening” of kus werd gebruikt als geschillenoplossing tot het einde van de 15de eeuw.
 
Ook de regel van: zonder aanklachten geen proces, bleef in die periode gelden. Later werden de misdrijven beslecht door het stadsbestuur en nog later door het gerecht.
 
Een schilderij van P. van der Ouderaa (1841-1915) toont een verzoeningsceremonie, in aanwezigheid van een Klerk, geestelijken en notabelen, waar de misdadiger de (vermoedelijke) weduwe kust, terwijl er hierover een verslag wordt opgemaakt. Deze zitting gaat schijnbaar door in een kerk. Dit werk kan men bewonderen in het Museum van Schone Kunsten van Antwerpen.
 
Eddy Vleeschdrager