CITRIEN | NL

De oranje-gele kleur van deze kwartsvariëteit verschaft hem de naam citrien, van het Latijnse citrus. De natuurlijke kleur is heldergeel terwijl de oranjekleur van op 450 C° verwarmde amethist afkomstig is en de bruinrode kleur ontstaat indien de temperatuur wordt opgedreven naar 550 C°. Reeds in de mijn worden amethisten gebrand in open lucht onder een laag gloeiende as.
 
Het is vooral de warme gele kleur die charmeert, maar deze leidt vaak tot verwarring met edel topaas. Spijtig genoeg wordt deze verwarring uitgebuit door weinig scrupuleuze handelaars die aan citrien namen geven als:
 
Madeira-topaas, Bahia-topaas, Talmeira-topaas of Rio Grande-topaas, of ook nog gebrande topaas. Deze benamingen zijn echter verboden in België en in Europa.
 
De vindplaatsen zijn voornamelijk in Brazilië, in de regio van Minas-Gerais of van Goias, ook in Madagaskar, in Rusland, maar ook in Spanje in de regio van Cordoba (vanwaar de betwistbare naam van Madeira-topaas afkomstig is). Er zijn ook vindplaatsen op het eiland Arran nabij Schotland, in Frankrijk in de Dauphiné, in Duitsland in de regio van Idar-Oberstein (bijna uitgeput) en in Zambia.
 
Met vindt citrien in mooie kristallen van enkele centimeter lengte, maar ook in decoratieve geoden. De heldere kristallen worden gefacetteerd als briljant, ovaal, peer, octogoon, markies, driehoeken en vooral in een heel mooie vorm; het hart.
 
De kleur ontstaat door de minieme aanwezigheid van ijzer in het kristalrooster van SiO2. De ingesloten elementen zijn fijne vochtkanaaltjes.
 
Het gele kwarts heeft aan belangstelling gewonnen dankzij zijn kleur die sterk op deze van de gele saffier lijkt hoewel de schittering van de saffier deze van citrien overtreft. De goede kwaliteit is gefacetteerd, men slijpt de minder zuivere stenen in cabochons of in bolletjes, glad of met facetten, terwijl het afval in een ton wordt gepolijst “tumbling”. Sommige grote kristallen kunnen worden geslepen als kunstvoorwerpen, glazen, beeldjes.
 
Het is de steen bij uitstek voor de beginnende hobbyslijper, de steen is zacht (7 op de schaal van Mohs) als men diamantschijven gebruikt en een hoogglans kan bekomen worden met ceriumoxide poeder op een vinyl of ledere schijf. Het resultaat is steeds aanmoedigend. Zijn soortelijk gewicht is 2,65 en de brekingsindex is 1,544-1,553.
 
Gele kwarts is in de loop van de geschiedenis steeds gewaardeerd geweest. Men vindt het vaak terug in oude juwelen, (ringen, diadeem, halskettingen).
 
Voor de romantici vermelden we nog even dat citrien de steen van Mercurius is die de drager bezadigd maakt, zodat hij zijn gevoelens kan beheersen, die hem warm maakt, alert, met een heldere geest. Hij behoort tot het teken van de Tweelingen en hij activeert de bloedsomloop ... voor zij die erin geloven.
 
Maakt het gemoed zonnig en opgewekt, de gedachten helder en klaar, de bloed- en zenuw-elektriciteit-circulatie levendig. Ze behoort en past bij het teken Gemini volgens Melie Uydert in “Verborgen krachten des edelstenen”.