AMETHIST | NL
Hooggewaardeerd en zeer in trek bij onze grootouders, heeft deze steen, met kleuren gaande van een somber purper tot violet en lila, zijn aantrek bij het hedendaagse publiek verloren. Nochtans is het de meest aantrekkelijke uit de kwartsgroep, zowel in ruwe toestand, als geode, als in geslepen vorm. De naam is afkomstig van het Latijnse "amethystus" dat ontleend werd aan het Griekse "améthustos". Het is een steen die de naam heeft bescherming te bieden tegen dronkenschap.
Andere deugden zijn hem toegekend, onder andere als wondermiddel voor kracht en geluk en als bescherming tegen de melancholie.
Een ding is zeker, in ruwe toestand heeft amethist zeshoekige, prismatische kristallen die eindigen in een wonderschone piramide. Als geode, (een soort holle schaal bekleed met paarse kristallen) is hij nog spectaculairder. De geoden hebben afmetingen gaande van enkele centimeter tot verscheidene meter, zo vindt men er lijkend op badkuipen of kleine vijvers, maar ook als kleine zuilen.
De amethist is het aanvangsstuk bij uitstek voor een collectie, mooi, decoratief en vooral toegankelijk voor de beginnende verzamelaar. Tot de middeleeuwen was amethist een zeldzame steen, dit veranderde echter met de ontdekkingen van de Zuid Amerikaanse mijnen. De pigmentering is in het algemeen uniform, hoewel sommige kristallen meer heldere, bijna kleurloze zones vertonen. Deze zones komen voor onder de vorm van wolken of in rechte stroken. In sommige amethisten afkomstig van Madagaskar vindt men paarse zones naast bruine zones. Deze kleuring is het gevolg van de aanwezigheid van een geringe hoeveelheid mangaan of ijzer.
Oorsprong
De belangrijkste bronnen zijn in Brazilië in de regio van Minas Gerais en van de Rio Grande do Sul, in Uruguay in de provincies Matto Perro, Tacurembo, Artigas en Salto, op Madagaskar in de regio van Tongafeno, Andranovola en Ambatomanga. In Rusland heeft men afzettingen nabij Mursinka, Sisikowa, Juschakowa en Adui. In de VSA vindt men afzettingen van mindere kwaliteit in Colorado, Pennsylvania, Georgia alsook in Noord-Carolina. In Zambia vindt men er in de regio van Ndola. Andere afzettingen bevatten amethist die enkel geschikt is voor het verzamelen en niet voor de juwelen. Deze zijn o. m. Terug te vinden in Canada, Frankrijk, Spanje, Korea, Sri Lanka, Zuid Afrika en dichter bij huis ook in Duitsland in Idar-Oberstein, de bakermat van het slijpen van sier- en edelstenen. Een bijzonderheid van amethist is het eenvoudige procedé van "verwarming": een temperatuur van 470° a 750° C volstaat om de steen van kleur te doen veranderen, om zo een oranje-gele, ook zeer aangename goudgele kleur te bekomen. In Rusland bijvoorbeeld, verwarmt men amethist in de bakkersoven, niet alleen tussen de broden, maar ook in het deeg zelf. In Brazilië bedekt men ze met zand in een metalen ton die men verwarmt met mazout. Tegenwoordig geeft een elektrische oven de beste resultaten, want indien de steen te sterk verwarmd wordt, bedekt hij zich met een melkachtig laagje of breekt hij. De stenen die aldus behandeld zijn, worden soms verkocht onder misleidende namen als Madeira-topaas, goudtopaas, Braziliaanse topaas of Boheemse topaas. Deze benamingen zijn verboden, want zij brengen de klant op een dwaalspoor. De transparante kristallen van paarse kleur zijn in facetten geslepen in de meest verscheidene vormen, als briljant, markies, peer en als hart.
De stenen van mindere kwaliteit worden daarentegen geslepen als cabochon of als parels voor halssnoeren. De lagere kwaliteit wordt gepolijst in tonnen (tumbling).
Uit amethist worden ook fijn geslepen kunstvoorwerpen gemaakt; glazen, platen en beeldjes. De Chinezen zijn sinds eeuwen zeer handig in deze glyptiek.
De dichtheid bedraagt 2.65, terwijl de hardheid, zoals voor alle kwartsen, 7 is op de schaal van Mohs.
|
|
